Psychoterapia psychodynamiczna

Większość z nas ma pewne wyobrażenie na temat tego, czym jest i jak wygląda terapia grupowa. Może być ono zbudowane na podstawie własnego doświadczenia, relacji osób z naszego otoczenia albo fachowej literatury. Często jednak swoją wiedzę czerpiemy również z książek, filmów czy seriali, w których obraz terapii grupowej może być mniej lub bardziej zakrzywiony na potrzeby fabuły lub wynikać z niewiedzy autora. W ten sposób powstają pewne mity, które mogą niepokoić, a nawet zniechęcać do dołączenia do grupy terapeutycznej mimo odczuwania takiej potrzeby

"Psychoterapia" - to tak poważnie i jednoznacznie brzmiące słowo w rzeczywistości jest pojęciem o wyjątkowo szerokim zakresie znaczeniowym. W jej ramach około trzy tysiące terapeutów w Polsce razem ze swoimi klientami wspólnie pracuje nad rozwiązywaniem ważkich problemów emocjonalnych, psychicznych lub życiowych [1]. Można powiedzieć jednak, że psychoterapia psychoterapii nierówna; każdy specjalista operuje bowiem w ramach jednego z teoretycznych nurtów, które często różnią się od siebie założeniami teoretycznymi, rozumieniem problemów i metodami pracy. Być może najlepiej rozpoznawalnym nurtem psychoterapii jest podejście psychoanalityczne (zwane także szerzej podejściem psychodynamicznym). Jego założycielem był słynny austriacki lekarz i neurolog Sigmund Freud. Innymi twórcami kładącymi podwaliny pod nurt psychoanalityczny byli Carl Gustav Jung, Alfred Adler, Melanie Klein i Jacques Lacan.

Oczywistym jest, że procesowi terapeutycznemu towarzyszy mnóstwo emocji – w końcu terapia to swego rodzaju podróż w głąb siebie, której celem jest między innymi lepsze poznanie i zrozumienie swojego wewnętrznego Ja. Aby to osiągnąć trzeba otworzyć się przed drugą osobą i zwierzyć z najgłębszych i najbardziej intymnych doświadczeń, pragnień i uczuć. Psychoterapeuta jest w tym procesie postacią kluczową, ponieważ pełni rolę „przewodnika” - wskazuje, ale nie narzuca, wspiera i komentuje, ale nie daje gotowych rozwiązań, konfrontuje i pomaga zmieniać świadome i nieświadome aspekty tego, jak postrzegamy siebie, ludzi i świat.

W ciągu ostatnich kilku dekad znacznie zmieniło się dychotomiczne postrzeganie biologicznego i psychologicznego podłoża zaburzeń psychicznych.Niegdyś sądzono, że zaburzenia o podłożu psychologicznym należy leczyć za pomocą psychoterapii, natomiast biologicznym za pomocą leków. Współczesne myślenie zarówno o etiologii zaburzeń jak i sposobach ich leczenia uwzględnia oba wymienione aspekty funkcjonowania człowieka.

Czy wiecie, że nie każdy psychoterapeuta podejmuje się pracy z osobami, które doświadczyły psychozy? Wyniki badania, które przeprowadził zespół pod kierownictwem prof. Lidii Grzesiuk [1], wskazują, że w Polsce mniej więcej 1/3 osób, które prowadzą psychoterapię, pracuje z osobami psychotycznymi (w tym z osobami, które doświadczyły objawów schizofrenii). Wynik ten – co łatwo przeliczyć – oznacza też, że około 2/3 terapeutów w Polsce nie podejmuje się pomocy osobom z problemami natury psychotycznej. To dużo czy mało?

Ostatnio miałem okazję do czytania kilka artykułów nt. tytułowych pojęć i ich dyskutowania w gronie analityków grupowych. (Dla jasności. Analiza grupowa to jedna ze szkół psychoterapii psychoanalitycznej, która ma zastosowanie w terapii grupowej.) I niestety - jak to bywa z tekstami psychoanalitycznymi – niejasnym dla mnie było na czym polegają różnice między tymi terminami (i jak się okazało dla kolegów też). Postanowiłem zatem w tym miejscu podać definicje tych pojęć i spróbować zmierzyć się z zestawieniem tych terminów w jednym miejscu.