Trudny powrót do normalności

W ostatnich tygodniach polskie szkoły i uczelnie ponownie powitały w swoich murach uczniów i studentów. Pierwsza z grup „rozgrzewkę” ma już za sobą – większość placówek powróciła do nauczania stacjonarnego jeszcze w czerwcu. Jeśli chodzi o studentów, dla wielu z nich to pierwszy raz od bez mała 19 miesięcy, kiedy wracają na sale wykładowe. Okazuje się jednak, że tak długo wyczekiwany „powrót do normalności”, nie jest tak prosty, jak mogłoby się wydawać. Koronawirus wymusił na nas adaptację do nowej rzeczywistości, zmianę organizacji pracy i przyzwyczajeń. Nowe nawyki stały się częścią naszej codzienności na bardzo długi czas, naturalne więc, że kolejna zmiana przychodzi z trudem.

Jedni na zajęcia wracają z entuzjazmem i energią, inni z pewną dozą niepewności. Jedno jest pewne –ostatnie tygodnie niosą ze sobą duży ładunek emocjonalny.

zauważa jednak, że trudności doświadczane przez uczniów i studentów mogą mieć swoje źródła w wydarzeniach, które miały miejsce jeszcze w trakcie poprzedniego roku szkolnego i akademickiego. Pandemia wymusiła na nas szybką adaptację do nowych warunków i choć do wielu z czasem przywykliśmy, to stan niepokoju i wypatrywanie kolejnych zmian jest naturalną reakcją. Część studentów do końca września nie wiedziała, czy wrócą na zajęcia, czy powinni szukać mieszkania, czy uda im się pogodzić pracę i stacjonarną naukę. Ilona Przeciszewska zachęca więc, by spojrzeć na swój spadek motywacji, czy niechęć do studiów nie tylko przez pryzmat początku nowego roku akademickiego, ale z perspektywy kilku ostatnich miesięcy. Odczuwane przez uczniów i studentów zmęczenie i osłabienie niekoniecznie jest oznaką lenistwa, ale być może długotrwałego obciążenia emocjonalnego, które nie mogło znaleźć ujścia w zaciszu własnego pokoju.

Skoro mówimy już o zmęczeniu, warto wspomnieć o tym, co o rytmie snu młodych ludzi w czasie pandemii sądzą psychologowie. Badania prowadzone na studentach medycyny w Turcji pokazały, że 33,6% ankietowanych w czasie pandemii śpi gorzej niż przed jej wybuchem, natomiast 38,6% zgłosiło, poprawę jakości snu (1). Nic w tym dziwnego – nauczanie zdalne wyeliminowało konieczność dojazdów na uczelnię, umożliwiając tym samym późniejszą pobudkę i drzemki między zajęciami. Wymusiło ono jednocześnie dłuższe korzystanie z urządzeń elektronicznych, które negatywnie wpływają na jakość snu (2). W Polsce, korzystanie z komunikacji miejskiej każdego dnia, by odstać się na zajęcia jest jednym z najczęściej zgłaszanych przez studentów trudności, również dlatego, że dojazd odbywa się często kosztem snu, którego brakmoże powodować utratę pamięci oraz skutecznie utrudniać zapamiętywanie, co w przypadku osób uczących się jest realną przeszkodą (3).Co ciekawe, potwierdzono, że studenci, którzy nie wysypiają się odpowiednio dobrze, częściej twierdzą, że mają rację, kiedy w rzeczywistości są w błędzie (4).

Inni terapeuci zwracają uwagę na jeszcze jedną, bardzo istotną kwestię. W trakcie nauczania zdalnego pokój w rodzinnym domu czy wynajmowanym mieszkaniu, pełniący chwilowo rolę sali lekcyjnej stał się dla studentów miejscem, w którego obrębie wystarczyło jedno kliknięcie, by wylogować się z jakiegoś świata, spraw, przeżyć i z konieczności uzgadniania rzeczywistości. Co więcej, w tej wirtualnej sali, gdzie pozostali uczestnicy zajęć są wyciszonymi, prawie nieruchomymi kafelkami na ekranie, łatwiej jest odciąć się od nadmiaru bodźców, wycofać, wyłączyć kamerę i złapać chwilę wytchnienia. Powrót do studiów stacjonarnych oznacza realną konfrontację z innymi ludźmi, ich myślami, postawami, stylem bycia, co może być dla części studentów długo wyczekiwaną stabilizacją.Dla innych wręcz przeciwnie – może budzić niepokój i opór, poczucie bycia zależnym od planu zajęć, nauczycieli, uczelni. Nie dziwi więc, że dla wielu studentów ta zmiana może stanowić spore wyzwanie.

Obostrzenia, kampanie reklamowe dotyczące szczepień przeciwko Covid-19, ograniczenia w życiu społecznym - te wszystkie działania podejmowane są po to, by zapewnić nam jak najszybszy powrót do normalności. Jednak teraz, gdy upragniona „normalność” powoli nadchodzi, okazuje się, że nie jest to takie proste. Zmiany, jakie nadeszły wraz z pandemią, wywarły duży wpływ na naszą codzienność, dlatego wracając do starych przyzwyczajeń, warto dać sobie czas i być dla siebie wyrozumiałym.

BIBLIOGRAFIA

1. Bağcı, T. A. B., Kanadıkırık, A., Somyürek, E., Gerçek, G., Tanrıkulu, H. B., Öntaş, E., & Uzun, S. (2021). Impact of COVID-19 on eating habits, sleeping behaviour and physical activity status of final-year medical students in Ankara, Turkey. Public HealthNutrition, 1-8

2. Salfi, F., Amicucci, G., Corigliano, D., D’Atri, A., Viselli, L., Tempesta, D., & Ferrara, M. (2021). Changes of evening exposure to electronic devices during the COVID-19 lockdown affect the time course of sleep disturbances. Sleep, 44(9), zsab080

3. Tilley, A. J., & Empson, J. A. C. (1978). REM sleep and memory consolidation. Biologicalpsychology, 6(4), 293-300

4. 4. Giwa, A., Yusuf, A., Balogun, H. A., Sambudi, N. S., Bilad, M. R., Adeyemi, I., ... & Curcio, S. (2021). Recent advances in advanced oxidation processes for removal of contaminants from water: A comprehensive review. ProcessSafety and EnvironmentalProtection, 146, 220-256