Podcast: Psychoterapia online. Odcinek 1, cz. 2

Podcast zespołu Ośrodka PSYCHE PLUS „Rozmowy o psychoterapii i psychiatrii”

Rozmówca: dr Rafał Styła - psycholog, psychoterapeuta. Prowadzenie rozmowy: Dominika Robak

Dominika Robak (Dominika): Dzień dobry. Nazywam się Dominika Robak. Dzisiejszym naszym rozmówcą jest psychoterapeuta dr Rafał Styła, z którym rozmawiamy o psychoterapii zdalnej. Zapraszam na drugą część rozmowy. Wcześniej rozmawialiśmy raczej o psychoterapii zdalnej pacjentów, którzy są już w stałej terapii, więc teraz chciałabym Cię zapytać o osoby, które w obecnej sytuacji chciałyby się zgłosić do psychoterapeuty po raz pierwszy. Czy pierwsza konsultacja może odbyć się online?

Rafał Styła (Rafał): W kontekście tego pytania przychodzi mi taka myśl, o której wcześniej nie powiedziałem, są to różnego rodzaju zalecenia dla psychoterapeutów m.in. ja przed naszym spotkaniem zapoznałem się z zaleceniami Instytutu Analizy Grupowej Rasztów, to jest taka instytucja, jedna z kilku, która zrzesza psychoterapeutów. To co jest podkreślane w rekomendacjach to to, że psychoterapia on-linowa nie jest dla każdego i nie jest dla każdej osoby rekomendowana. Wydaje mi się, że w kontekście tej pierwszej konsultacji, o której wspomniałaś, to pewnie nie jest ona rekomendowana dla osób, które są w bardzo silnym napięciu, w bardzo silnych objawach, które na przykład mogą przejawiać różnego rodzaju myśli samobójcze, bądź będące w stanie bardzo nasilonych objawów depresyjnych, bądź lękowych. Wówczas oczywiście zalecany byłby kontakt osobisty i, z tego co wiem, jest taka możliwość kontaktu osobistego w różnego rodzaju miejscach, np. przychodniach przyszpitalnych, bądź na izbie przyjęć. Jest możliwość poszukania takiej pomocy, więc przy tego typu objawach bardziej zalecany był kontakt osobisty. Natomiast jeżeli ten kontakt osobisty nie jest możliwy to jednocześnie chciałbym zaznaczyć, że lepiej spotkać się on-line niż w ogóle nie korzystać z takiego rodzaju pomocy. Nawet czasami taki kontakt on-linowy ma charakter pojedynczej konsultacji, w ośrodku również mieliśmy takie sytuacje gdzie ktoś się kontaktuje z psychoterapeutą, który następnie pilotuje pomoc dla takiej osoby, gdzie ona może skorzystać z takiej pomocy już na żywo i to też oczywiście jest wartościowe. Natomiast jeżeli chodzi o ten pierwszy kontakt, to jak najbardziej on może być prowadzony od razu w formie zdalnej. Tutaj w zasadzie oprócz tych przeciwskazań, o których mówiłem na początku to wydaje się, że to może być również właściwy, czy dobry sposób rozpoczęcia psychoterapii.

Dominika:  Domyślam się, że wtedy też istotnym momentem będzie przejście z tej formy pracy zdalnej na kontakt na żywo, który, jak się domyślam powinien, w którymś momencie jednak nastąpić?

Rafał:  Niekoniecznie, tak jak wspomniałem wcześniej psychoterapia zdalna była prowadzona również wcześniej, przed pandemią. Były osoby, które rozpoczynały pracę zdalną i ją kontynuowały w takiej formie, ale oczywiście nie aż na taką dużą skalę jak teraz.  A zatem ja bym sobie pomyślał, że w takim przypadku, kiedy rozpoczyna się pracę zdalną, pewnie warto mieć taki temat otwarty. Czy jeżeli będzie możliwość kontaktu osobistego, czy ta osoba chce z takiego kontaktu korzystać, czy też chciałaby kontynuować psychoterapię zdalną. Wydaje mi się to o tyle ważne, ponieważ różnego rodzaju myśli może mieć na ten temat psychoterapeuta, oraz różnego rodzaju myśli może mieć na ten temat pacjent. Mam na myśli to, że terapeuta może z góry zakładać, że on pracuje zdalnie tylko do czasu kiedy ta osoba będzie mogła przychodzić osobiście, a część pacjentów może mieć taką myśl, że chce zostać w pracy zdalnej i rozpoczyna ją w takiej formie i chce ją kontynuować. Zatem na pewno warto, aby stało się to przedmiotem omówienia. Jako ciekawostkę też powiem, że w naszym ośrodku, pewnie też w innych ośrodkach coraz więcej osób, które wcześniej z psychoterapii w naszym ośrodku na pewno by nie skorzystały, bo są to osoby np. z odległych miast, albo nawet z różnych miast Europy. To są osoby, które zaczęły korzystać z psychoterapii online w Polsce, ale za pomocą komunikatorów, coś, co jeszcze wcześniej było po prostu znacznie mniej rozpowszechnione, więc to jest takie wydaje mi się nowe zjawisko. Jak się mieszka w Berlinie czy w Londynie no to nie był kłopot. Natomiast dostrzegam takie zjawisko, gdzie osoby, które są z małych miejscowości, Których najbliższy psychoterapeuta jest dostępny może godzinę lub półtorej godziny jazdy, zaczynają korzystać z terapii on-line’owej, bo to jest po prostu dla nich dostępne i realne.

Dominika: Czyli możemy się spodziewać tego, że obecna sytuacja rozpowszechni taką pracę zdalną, ponieważ więcej osób, więcej psychoterapeutów w ogóle zaczęło teraz po raz pierwszy pewnie często pracować w ten sposób, więc być może ta psychoterapia online zostanie z nami teraz już w większym wymiarze na dłużej. Chciałabym Cię jeszcze zapytać o taką jedną kwestię, która przyszła mi właśnie do głowy, w związku z tym że jesteś także psychoterapeutą grupowym. Chciałabym Cię zapytać o prowadzenie właśnie grupy w sposób zdalny.

Rafał: Grupy psychoterapeutyczne są prowadzone w formie zdalnej. W zasadzie wszyscy moi koledzy, który prowadzą psychoterapię grupową przeszli na pracę zdalną i jest ona kontynuowana i jak najbardziej możliwa, znam również jedną psychoterapeutkę, która prowadziła jeszcze przed pandemią taką grupę, ona byłą od początku taką grupą psychoterapeutyczną prowadzoną w formie on-line, więc jak najbardziej jest to możliwe. Chodzi o takie doświadczenia, czy to co słyszę od kolegów, to to ja mam wrażenie, że ponieważ większość grup nie umawiała się na pracę zdalną, czyli jest to forma, która została wymuszona, podobnie jak w przypadku terapii indywidualnej, więc akurat nie widzę tutaj jakiejś dużej różnicy. Wymaga to pewnej adaptacji. Adaptacji do takiej nowej formy pracy i podobnie, jak w takiej psychoterapii indywidualnej jak i grupowej nie wszystkim to równie dobrze pasuje, część osób jest bardziej zadowolona, cześć jest mniej zadowolona. Natomiast nie jestem pewien czy dostrzegam jakąś istotną różnicę w zakresie prowadzenia psychoterapii indywidualnej lub grupowej przez komunikator.

Dominika: Czy chciałbyś jeszcze na koniec dodać coś od siebie dotyczącego pracy zdalnej z pacjentami o co nie zapytałam?

Rafał: Chyba kończę z taką myślą, którą miałem w trakcie, po pierwsze, że ten czas pandemiczny to jest czas takiego bardzo przyspieszonego kursu z psychoterapii zdalnej i oczywiście jest to także bardzo przykry czas, który może mieć silne i niedobre efekty, takie na funkcjonowanie psychiczne wielu osób, niestety, to dostrzegam w tym również taką potencjalną korzyść, polegającą na tym, że psychoterapia zdalna będzie jedną z opcji dużo szerzej powszechną niż dotychczas i ta praca zdalna, oprócz pewnych wad, które z pewnością ma, o których też wspominałem, że również będzie możliwe byśmy korzystali z korzyści płynących z tej pracy zdalnej. Tu mam na myśli przede wszystkim dostęp dla osób, którym wcześniej nie mogły korzystać z psychoterapii.

Dominika: Dziękuję Ci za rozmowę. Jest to koniec drugiej części 1 odcinka podcastu. Kolejne odcinki pojawią się wkrótce. Zapraszamy!